Đọc thử “Aliss bên đám lửa” của Jon Fosse (trích)

“Tôi thấy Signe đang nằm đó trên ghế dài trong phòng và cô đang nhìn quanh những thứ quen thuộc, bàn cũ, bếp lò, hộc củi, ván ốp cũ trên những bức tường, cửa sổ lớn hướng ra vịnh hẹp, cô nhìn hết thảy mà chẳng để gì vào mắt và mọi thứ vẫn như trước đây, không có gì thay đổi, nhưng vẫn, khác lạ hoàn toàn, cô nghĩ, bởi kể từ khi anh biến mất và bặt tăm không có gì còn giống như trước nữa, cô cứ ở đây mà như không ở đây, ngày đến, ngày đi, đêm đến, đêm đi, và cô cùng với chúng, chậm chạp lê bước, không lưu lại vết dấu hay tạo ra khác lạ nào, và cô có biết hôm nay là ngày nào không? cô nghĩ, à ừ phải là thứ Năm, và là tháng Ba, và năm là 2002, phải, cô biết rõ, nhưng đó là ngày gì và sao nữa, không, cô không ngẫm xa tới vậy, và dù sao thì việc gì cô phải bận tâm? dù sao thì có gì quan trọng nào? cô nghĩ, chỉ cần thân cô vẫn bình an và vững vàng, như cô trước khi anh biến mất, nhưng rồi chuyện đó lại ùa về trong cô, anh đã biến mất thế nào, ngày thứ Ba đó, vào cuối tháng Mười một, năm 1979, và bỗng nhiên cô lại thấy trống rỗng, cô nghĩ, và cô nhìn ra cửa sảnh và rồi nó mở ra và rồi cô thấy chính mình bước vào và đóng cửa lại phía sau và rồi cô thấy mình bước vào phòng, dừng lại và đứng đó và nhìn ra phía cửa sổ và rồi cô thấy mình nhìn anh đang đứng trước cửa sổ và cô thấy, đang đứng đó trong căn phòng, rằng anh đang đứng và nhìn vào bóng tối, với mái tóc đen dài của anh, và trong chiếc áo len chui đầu màu đen của anh, chiếc áo len cô đã tự tay đan và gần như anh luôn mặc khi trời lạnh, anh đang đứng đó, cô nghĩ, và anh gần như hòa làm một với bóng tối ngoài kia, cô nghĩ, phải anh hòa sâu làm một với bóng tối tới mức khi cô mở cửa và nhìn vào ban đầu cô không nhận ra là anh đang đứng đó, dù cô đã biết, chẳng phải nghĩ, chẳng phải tự nhủ, thế nào đó cô biết rằng anh đang đứng đó như thế, cô nghĩ, và rằng chiếc áo len màu đen của anh và bóng tối ngoài cửa sổ sẽ gần như hòa làm một, anh là bóng tối, bóng tối là anh, nhưng dù luôn là như thế đấy, cô nghĩ, vẫn như thể khi cô bước vào và thấy anh đang đứng đó cô đã thấy có gì đó bất ngờ, và rằng điều đó thật kì lạ, vì lúc nào anh cũng đứng đó như vậy, ở đó trước cửa sổ, chỉ là  cô thường không thấy, cô nghĩ, hay cô thấy mà thế nào đấy không nhận ra, bởi cũng vì anh đứng đó đã thành thói quen, như hầu hết những chuyện khác, nó đã thành một thứ chắc chắn, vây quanh cô, nhưng giờ đây, lần này, khi cô bước vào phòng cô thấy anh đang đứng đó, cô thấy mái tóc đen của anh, và rồi chiếc áo len màu đen, và giờ anh chỉ đứng đó và nhìn vào bóng tối và tại sao anh lại làm vậy? cô nghĩ, tại sao anh cứ đứng đó như thế? nếu ngoài cửa sổ lúc đó có gì đó để nhìn thì cô có lẽ phần nào hiểu được nhưng ngoài đó chẳng có gì để nhìn, không gì cả, chỉ bóng tối, thứ bóng tối nặng nề gần như đen kịt này, và sau đó, có thể, một chiếc xe chạy ngang qua, và rồi ánh sáng từ đèn pha xe có thể rọi sáng một đoạn đường, nhưng rồi lại cũng chẳng có nhiều xe lái ngang qua và đó chính là điều cô muốn, cô muốn sống ở nơi nào đó không có ai khác sống, nơi cô và anh, Signe và Asle, riêng mình nhất có thể, nơi nào đó những người khác đều đã rời đi, nơi nào đó mùa xuân là mùa xuân, mùa thu là mùa thu, mùa đông là mùa đông, nơi mùa hè là mùa hè, cô muốn sống ở nơi nào đó như thế, cô nghĩ, nhưng giờ, khi thứ duy nhất để nhìn chỉ là bóng tối, tại sao anh cứ đứng đó nhìn vào bóng tối? tại sao anh lại làm thế? tại sao lúc nào anh cũng cứ đứng đó, khi chẳng có gì để nhìn? cô nghĩ, và phải chi giờ là mùa xuân, cô nghĩ, phải chi mùa xuân tới lúc này, với ánh sáng của mùa, với những ngày ấm áp hơn, với những bông hoa nhỏ trên đồng cỏ, với cây cối nảy chồi, và ra lá, vì thứ bóng tối này, thứ bóng tối vô tận muôn thuở lúc này, cô không thể chịu nổi, cô nghĩ, và cô phải nói gì đó với anh, gì đó, cô nghĩ, và rồi như thể không gì còn như xưa, cô nghĩ, và cô nhìn quanh căn phòng và ừ mọi thứ vẫn như xưa, không có gì khác lạ, tại sao cô lại nghĩ thế, rằng có gì khác lạ? cô nghĩ, mà tại sao phải có thứ gì khác lạ mới được chứ? tại sao cô lại nghĩ tới những chuyện như thế? rằng có thứ gì có thể thật sự khác lạ? cô nghĩ, bởi đó anh đang đứng trước cửa sổ, gần như không thể tách biệt với bóng tối ngoài kia, nhưng gần đây có chuyện gì với anh vậy? có chuyện gì đó đã xảy ra? anh đã thay đổi? tại sao anh lại trở nên trầm lặng như vậy? nhưng, phải, trầm lặng, phải, anh vẫn luôn là kiểu người trầm lặng, cô nghĩ, nếu có bất cứ điều gì để nói về anh thì là anh luôn trầm lặng, thế nên xét cho cùng thì chẳng có gì bất thường cả, chỉ là, chỉ là anh vốn như thế, anh vốn hành xử như thế, vốn là như thế đấy, cô nghĩ, và lúc này phải chi anh có thể quay lại và đối diện với cô, nói gì đó với cô, cô nghĩ, bất cứ gì, nói bất cứ gì cũng được, nhưng anh vẫn cứ đứng đó như thể anh thậm chí chưa bao giờ để ý thấy cô bước vào

Anh đây rồi, Signe nói

và anh quay lại phía cô và cô thấy bóng tối cả ở trong mắt anh

Chắc vậy rồi, ừ, Asle nói

Ngoài kia chẳng có gì nhiều nhặn để nhìn cả, Signe nói

Ừ không có gì cả, Asle nói

và anh mỉm cười với cô

Vâng chỉ có bóng tối, Signe nói

Chỉ bóng tối ừ, Asle nói

Thế anh đang nhìn gì, Signe nói

Anh không biết anh đang nhìn gì nữa, Asle nói

Nhưng anh đang đứng đó trước cửa sổ, Signe nói

Đúng là vậy, Asle nói

Nhưng anh không nhìn vào bất cứ gì, Sign nói

Ừ, Asle nói

Nhưng thế thì tại sao anh lại đứng đó, Signe nói

Phải ý em là, cô nói

Hẳn anh đang suy nghĩ về điều gì à, cô nói

Anh không nghĩ gì cả, Asle nói

Nhưng anh đang nhìn gì, Signe

Anh không nhìn gì cả, Asle nói

Anh không biết, Signe nói

Ừ, Asle nói

Anh chỉ đứng đấy vậy thôi, Signe nói

Ừ anh chỉ đứng đây vậy thôi, Asle nói

Anh đúng là vậy, Signe nói

Có phiền gì em không, Asle nói

Không phải thế, Signe nói

Nhưng sao em lại hỏi, Asle nói

Em chỉ hỏi vậy thôi, Signe nói

Ừ, Asle nói

Em không có ý gì cả, em chỉ hỏi vậy thôi, Signe nói

Ừ, Asle nói

Anh chỉ đứng đây vậy thôi, ừ, anh nói

Nhiều khi người ta nói mà chẳng thật sự có ý gì, có lẽ vậy, anh nói

Có lẽ gần như là chẳng bao giờ, anh nói

Họ cứ nói khơi khơi, cứ nói khơi khơi, đúng là vậy, Signe nói

Là như thế đấy, ừ, Asle nói

Họ phải nói gì đó, Signe nói

Họ phải, Asle nói

Là như thế đấy, anh nói

và cô thấy anh đứng đó và dường như hoàn toàn không biết phải làm gì với chính mình và rồi anh giơ một tay lên và lại hạ nó xuống và rồi anh giơ tay kia lên, giữ nó lưng chừng trước mặt, và rồi lại giơ tay đầu tiên lên lần nữa

Anh đang nghĩ về điều gì vậy, Signe nói Không không có gì đặc biệt, Asle nói Không, Signe nói

Chắc là anh, Asle nói Ừ anh, anh nói

và anh đứng đó và anh nhìn cô Anh, anh nói

Anh, anh, ừ thì, anh sẽ chỉ, anh nói Anh, Signe nói

Ừ, Asle nói

Anh sẽ, Signe nói Anh, Asle nói

Chắc là anh sẽ ra ngoài vịnh hẹp một lúc, anh nói

Hôm nay cũng vậy, Signe nói Anh nghĩ vậy, Asle nói

và anh quay lại phía cửa sổ và một lần nữa cô thấy anh đứng đó và gần như không thể tách biệt với bóng tối ngoài kia và một lần nữa cô thấy mái tóc đen của anh trước cửa sổ và cô thấy chiếc áo len của anh hòa làm một với bóng tối ngoài kia

Hôm nay cũng vậy, Signe nói

và anh không đáp và hôm nay anh sẽ lại chèo ra vịnh, cô nghĩ, nhưng gió đang thổi ra trò, và có lẽ không lâu nữa trời sẽ bắt đầu mưa, nhưng liệu anh có bận tâm tới những chuyện đó, bất kể thời tiết thế nào anh vẫn ra ngoài đó trong con thuyền bé của anh, một con thuyền chèo tay nhỏ, một con thuyền gỗ, cô nghĩ, và có gì thú vị đến thế khi chèo ra vịnh hẹp trong con thuyền bé như thế? trời hẳn lạnh cóng, và vịnh hẹp ngoài đó, chỉ toàn nước, sóng, có lẽ chuyện đó ít nhiều thú vị vào mùa hè, chèo thuyền trên vịnh hẹp khi vịnh hẹp lóng lánh lam, khi nó long lanh một màu lam, rồi có lẽ là cám dỗ, khi mặt trời rạng ngời trên vịnh hẹp và nước tĩnh lặng và mọi thứ lam chồng lam, nhưng giờ, trong mùa thu tăm tối nhất, khi vịnh hẹp xám và đen và vô sắc và trời lạnh và sóng cao và dữ, chưa kể mùa đông có tuyết và băng trên ghế ngồi ở thuyền và ta phải đá vào dây chão cho nó lỏng ra, cho nó long khỏi băng, nếu muốn thuyền rời neo, và khi những tảng băng trôi tuyết phủ đang trôi nổi trên vịnh hẹp, thì  tại sao? khi đó thì có gì lôi cuốn ở vịnh hẹp? không cô đơn giản là không hiểu, cô nghĩ, nói thẳng ra là, cô nghĩ, cô chẳng hiểu gì hết, đó hoàn toàn là điều bí ẩn với cô, và nếu chỉ thỉnh thoảng anh mới ra ngoài vịnh hẹp, để câu cá chẳng hạn, để giăng lưới hay gì đó, nhưng không, ngày nào anh cũng chèo ra ngoài vịnh hẹp, đôi khi hai lần một ngày, trong bóng tối, trong mưa, trong nước dữ, mọi tháng trong năm, là anh không muốn ở bên cô? đó có phải là lý do tại sao anh luôn muốn ra ngoài vịnh hẹp? cô nghĩ, không thì thực sự vì lý do nào khác đây? và có phải gần đây anh đã thay đổi, giờ anh rất hiếm khi vui vẻ, gần như không bao giờ, và anh mới rụt rè làm sao, thật sự vậy, anh không muốn gặp mọi người và anh quay đi nếu ai đó đến gần và nếu có khi nào anh buộc phải nói chuyện với ai đó anh đứng đó và tay chân luống cuống, không biết phải nói gì, anh đứng đó và xấu hổ phát ốm, mọi người có thể nhìn ra, cô nghĩ, và có chuyện gì với anh vậy? cô nghĩ, anh vẫn luôn hơi như vậy, hơi thu mình, hơi như thể anh nghĩ mình luôn gây ra nhiều phiền toái cho người khác, như làm người khác khó chịu chỉ bằng sự hiện diện của mình, như một tai ương, một chướng ngại cản trở mong muốn của người này người kia, như thể anh không biết gì, và chuyện ngày một tồi tệ hơn, trước kia ít nhất anh có thể ở cạnh những người khác nhưng giờ thì không thể nữa, giờ anh bỏ đi một mình ngay khi có ai đó ngoài cô xuất hiện

Anh định ra ngoài vịnh hẹp, đó là điều anh đang nghĩ, Signe nói

Anh không nghĩ gì cả, Asle nói Không nghĩ gì cả, Signe nói

Ừ, Asle nói

Anh không nghĩ gì cả, anh nói

Anh chỉ đứng đây vậy thôi, anh nói Anh chỉ đứng đấy vậy thôi, Signe nói Ừ, Asle nói

Hôm nay là thứ mấy, Signe nói Thứ Ba, Asle nói

Là thứ Ba cuối tháng Mười một năm 1979, anh nói

Năm trôi qua nhanh quá, Signe nói

Nhanh không tin nổi, Asle nói

Là thứ Ba cuối tháng Mười một, Signe nói

Ừ, Asle nói

và anh rời cửa sổ và bước ra cửa sảnh

Anh định đi, Signe nói

Ừ, Asle nói

Đi đâu, Signe nói

Chỉ ra ngoài một lúc, Asle nói

À vâng chẳng ai cản được, Signe nói

Ừ, Asle nói

và cô nhìn anh đi tới bếp lò, anh lấy một khúc củi và anh cúi xuống và anh đặt khúc củi vào bếp lò và rồi anh đứng dậy và nhìn những ngọn lửa và anh cứ đứng như thế một lúc và nhìn những ngọn lửa trước khi đi ra cửa sảnh và cô thấy tay anh trên tay nắm cửa, như thể hơi do dự, còn chần chừ, và cô nên nói gì đó? hay anh mới là người nên nói gì đó? nhưng cả hai đều chẳng có gì để nói và rồi anh kéo tay nắm xuống”